TSS (Toxischeshocksyndroom) en de menstruatiecup

gepubliceerd op 29 maart 2019 door Nynke

Je hebt er vast wel van gehoord, TSS. Oftewel: Toxic Shock Syndrome. Het wordt ook ook wel de ‘tamponziekte’ genoemd omdat er in de jaren ’70 opvallend veel gebruikers van tampons TSS kregen. (lees dit essay voor meer info). Deze tampons met hoge absorbsiegraad, van het merk Rely, zijn in 1980 van de markt gehaald. Er worden tegenwoordig minder absorberende tampons verkocht, zoals die gemaakt van biologisch katoen. Maar TSS komt niet alleen voor bij tampongebruikers. TSS is, naast tampongebruik, geassocieerd met personen die recentelijk insectenbeten hadden gehad, een chirurgische ingreep hadden ondergaan en met mensen met een spiraaltje.

Wat is Toxic Shock Syndrome?

TSS wordt meestal veroorzaakt door bacteriën, de Staphylococcus aureus en soms ook door de Streptococcus pyogenes bacterie. Dit zijn op zich onschuldige micro-organismen en de meeste mensen dragen deze altijd bij zich. Je afweersysteem en een gezonde flora zorgen ervoor dat je hier niet ziek van wordt. Deze ziekte kan bij iedereen voorkomen, niet alleen bij menstrueerders.

TSS tast organen aan en dat kan uiteindelijk leiden tot orgaanuitval, wat de doodsoorzaak is voor mensen die overlijden aan de ziekte. De naam komt voort uit het feit dat de ziekte kan leiden tot een shocktoestand.

Symptomen van het Toxic Shock Syndrome (TSS)

De symptomen van TSS lijken vaak op die van griep, zoals:

plotseling hoge koorts
braken, diarree
duizeligheid
flauwvallen
uitslag die lijkt op zonnebrand tijdens, of enkele dagen na, je menstruatie

Heb je last van dit soort verschijnselen tijdens/rondom je menstruatie en gebruik je inwendige menstruatieproducten? Stop dan met gebruik en ga direct naar de huisarts. Als de ziekte op tijd wordt herkend, kan het vrij gemakkelijk behandeld worden. TSS kan dodelijk zijn (5% van de slachtoffers overlijdt er aan), maar is tegenwoordig wel uiterst zeldzaam. Ongeveer 3 tot 15 gevallen per 100.000 menstrueerders per jaar.

Waarom heb je met tampons eerder kans op TSS?

Bij het te lang inhouden van een tampon kan de bacterie stafylococcus aureus giftige stoffen gaan produceren. Wanneer die in je bloedbaan terecht komen, kan het TSS veroorzaken. Doordat tampons absorberen kan vaginaalvocht zich ophopen en in de tampon een broedplaats vormen. Staphylococcus aureus kan zich daarin dan gemakkelijk vermenigvuldigen. Ook droogt bij tampongebruik vaginaslijmvlies meer op dan bij bijv. maandverband of menstruatiecups. Dit kan zorgen voor kleine scheurtjes, waardoor bacteriën kunnen binnendringen. Daarom kun je beter geen sterk absorberende tampons gebruiken. Hoe meer vocht de tampon kan opnemen, hoe groter het risico op TSS, blijkt uit onderzoek.

Menstruatiecup en TSS

Een menstruatiecup heeft (in tegenstelling tot tampons) geen negatieve invloed op je vaginale slijmvlies en het milieu in je vagina. De cup absorbeert niet. Hierdoor is de kans op Toxic Shock Syndrome kleiner dan bij tampons. Er is één keer TSS gelinkt aan iemand die een menstruatiecup gebruikte, maar dat bleek te komen doordat de gebruiker een wondje in haar vulva had gemaakt met haar nagel.

Aangezien de tampon bloed absorbeert (dat doet de cup dus niet) is het risico op TSS groter bij tampongebruik dan bij een menstruatiecup.

Recent onderzoek over TSS en menstruatieproducten

Aangezien we nog niet niet alles weten wordt er nog steeds onderzoek gedaan naar TSS en menstruatieproducten. Dus wil je meer weten? Lees dan bijvoorbeeld het onderzoek “Impact of Currently Marketed Tampons and Menstrual Cups on Staphylococcus aureus Growth and Toxic Shock Syndrome Toxin 1 Production” met de afsluiter in de conclusie: “Onze resultaten geven niet aan dat menstruatiecups veiliger zijn dan tampons. Ze laten wel zien dat ze beide met evenveel voorzorg moeten gebruikt worden.”

Hoe voorkom je TSS bij menstruatiecups?

Oftewel: draag je cup niet langer dan 12 uur. Spoel hem goed schoon en reinig ook de gaatjes goed. Vergeet je handen niet te wassen voor en na gebruik! Maar denk er ook aan dat je vagina niet van zeep houdt, dus zorg dat alle zeepresten van je handen/cup zijn.

Dit artikel is geschreven met hulp van: